ರಗ್ತಾಳ್ ಇತಿಹಾಸ್: ಕೆನರಾ ಕೊಂಕ್ಣಿ ಕ್ರಿಸ್ತಾಂವಾಂಚಿ ಚರಿತ್ರಾ ಆನಿ ಆಟೆವಿಟೆ

This Article was Published on March 6, 2019 at 4:59 PM

ಆಜ್ ಸಿಂಜಿಚೊ ಬುಧ್ವಾರ್. ಕರೆಜ್ಮಾಚಿ ಸುರ್ವಾತ್ ಜಾಲ್ಯಾ. ಸಗ್ಳ್ಯಾ ಸಂಸಾರಾಂತ್ ಸಿಂಜಿಚ್ಯಾ ಬುಧ್ವಾರಾಕ್ ಏಕ್ ಮಹತ್ವ್ ಆಸಾ ತರ್, ಆಮ್ಕಾಂ ಮಂಗ್ಳುರಿ ಕ್ರಿಸ್ತಾಂವಾಂಕ್, ತಾಚೆ ಸಂಗಿಂ ವೆಗ್ಳೊಚ್ ಏಕ್ ಮಹತ್ವ್‌ಯೀ ಆಸಾ. ವಿಶೇಸ್ ಆನಿ ಕುತೂಹಲಾಚಿ ಗಜಾಲ್ ಕಿತೆಂಗೀ ಮ್ಹಳ್ಯಾರ್ ಹ್ಯಾ ಮಾತಿಯೆಕ್ ಕ್ರಿಸ್ತಾಂವ್ಪಣ್ ಹಾಡ್ನ್ ತೆಂ ಮಜ್ಭೂತ್ ಕೆಲ್ಲೆಂಚ್ ಲೊಕಾನ್ (ಧಾರ್ಮಿಕಾಂನಿ ನ್ಹಯ್! ಪುಡ್ತುಗೇಜಾಂನಿ ಸುರ್ವೆರ್ ಇಗರ್ಜ್ಯೊ ಬಾಂಧ್‍ಲ್ಲ್ಯೊ ಆಪ್ಲ್ಯಾ ಇರಾದ್ಯಾಂ ಖಾತಿರ್). ಗೊಂಯಾಂತ್ ಪುಡ್ತುಗೆಜಾಂ ಥಾವ್ನ್ ಕ್ರಿಸ್ತಾಂವ್ ಜಾಲ್ಲೊ ಲೋಕ್ ಇಂಕ್ವಿಜಿಸಾಂವಾಕ್ ಲಾಗೊನ್ ತೆನ್ಕಾಕ್ ಆಯಿಲ್ಲೊ, ತಾಣಿಂ ಕ್ರಿಸ್ತಾಂವ್‍ಪಣ್ ಆನಿ ಕೊಂಕ್ಣಿ ಭಾಸ್ ಸಾಂಡಿನಾಸ್ತಾನಾ ಹಾಂಗಾ ಆಪ್ಲೆಂಪಣ್ ಸ್ಥಾಪಿತ್ ಕೆಲ್ಲೆಂ. ಉಪ್ರಾಂತ್ ತಾಂಚೆ ಖಾತಿರ್ ಇಗರ್ಜ್ಯೊ ಸ್ಥಾಪನ್ ಜಾಲ್ಯೊ, ಯಾಜಕ್ ಆಯ್ಲೆ. ಟಿಪ್ಪುಚ್ಯಾ ಬಂದಡೆ ವರ್ವಿಂ ಭೋವ್ ಥೊಡೆ ಕ್ರಿಸ್ತಾಂವ್ ಉರ್ಲೆ ಶಿವಾಯ್ ಹೆರಾಂಕ್ ಬಂಧಿ ಕೆಲೆಂ ಆನಿ ಶ್ರೀರಂಗಪಟ್ಟಣಾಕ್ ಸಾಗ್ಶಿಲೆಂ, ಇಗರ್ಜ್ಯೊ ಮೊಡಯ್ಲ್ಯೊ. ಪಂದ್ರಾ ವರ್ಸಾಂ ಹೊಸ್ಪೆಟ್ ಸೊಡ್ಲ್ಯಾರ್ ಎಕ್‍ಚ್ ಏಕ್ ಇಗರ್ಜ್ ನಾತ್‍ಲ್ಲಿ, ಉಗ್ತ್ಯಾನ್ ಕ್ರಿಸ್ತಾಂವ್‍ಪಣ್‍ಯೀ ನಾತ್‍ಲ್ಲೆಂ. ಪರತ್, ಟಿಪ್ಪುಚ್ಯಾ ಮರ್ಣಾ ಉಪ್ರಾಂತ್ ಉರ್‌ಲ್ಲ್ಯಾ ಲೊಕಾನ್, ಬಂಧೆಂತ್ ಆಸೊನ್‍ಯೀ, ಜೊಗಾಸಾಣೆನ್ ಸಾಂಬಾಳ್ನ್ ಹಾಡ್‍ಲ್ಲೊ ಕ್ರಿಸ್ತಾಂವ್ ಭಾವಾಡ್ತ್ ಪರತ್ ಊರ್ಜಿತ್ ಕೆಲೊ. ತಾಂಚ್ಯಾ ಮ್ಹಿನತೆನ್ ಹ್ಯಾ ಮಾತಿಯೆಂತ್ ಕ್ರಿಸ್ತಾಂವ್ ಧರ್ಮ್ ಪುನರ್ ಜಿವಂತ್ ಜಾಲೊ ಆನಿ ಆಜ್ ಇತ್ಲೊ ವಿಸ್ತಾರ್ ಜಾಂವ್ಕ್ ಕಾರಣ್ ಜಾಲೆಂ. ತಿ ತಾಣಿಂ ಘಾಲ್ಲಿ ಬುನ್ಯಾದ್.

ಪುಣ್ ಆಜ್ ಸವಾಲ್ ಉದೆತಾ, ತಿತ್ಲ್ಯಾ ಕಠಿಣ್ ಆನಿ ಕಠೋರ್ ಪರಿಸ್ಥಿತೆಂತ್‍ಯೀ ಆಪ್ಲೊ ಭಾವಾಡ್ತ್ ಸಾಂಡಿನಾಸ್ತಾನಾ, ಧಾರ್ಮಿಕಾಂಚಿ ಸಾವ್ಳಿ ಸಯ್ತ್ ನಾಸ್ತಾನಾ 15 ವರ್ಸಾಂಚ್ಯಾ ಅನಿಶ್ಚಿತತೆಂತ್ ಫಿಚಾರ್ ಜಾವ್ನ್‌ಯೀ ತ್ಯಾ ಪುರ್ವಜಾಂನಿ ಹಾಂಗಾ ಕ್ರಿಸ್ತಾಂವ್‍ಪಣ್ ಜಿವಾಳಾವ್ನ್, ಮಜ್ಭೂತ್ ಜಾಂವ್ಕ್ ದಿಲ್ಲ್ಯಾ ದೇಣ್ಗೆಕ್, ತಾಂಚ್ಯಾ ಕಷ್ಟ್-ತ್ಯಾಗ್-ಸಾಕ್ರಿಫಿಸಾಕ್ ಕಿತೆಂ ಮೋಲ್ ದಿಲಾಂ? ಆಮ್ಚಿ ಇಗರ್ಜ್‍ಮಾತಾ ಕಿತ್ಯಾಕ್ ಆಪ್ಣಾಕ್ ದಳ್ಬಾರ್ ಆನಿ ‘ಅಧಿಕಾರ್’ ಚಲಂವ್ಕ್ ಅಪರಿಮಿತ್ ವಾಂವ್ಟ್ ಕಾಡ್‍ಲ್ಲ್ಯಾ ಮಾಲ್ಗಡ್ಯಾಂಕ್, ಮಾಡ್ತಿರಾಂಕ್ ಸೂಕ್ತ್ ಮೋಲ್-ಮಾನ್ ದೀನಾ? ಫಕತ್ ವಾತಿಕಾನಾ ಥಾವ್ನ್ ಆಯಿಲ್ಲ್ಯಾ ನಿರ್ದೇಶನಾಂ ಖಾಲ್ ಮಾತ್ರ್ ಚಲ್ಲ್ಯಾರ್ ಪುರೊ? ಸಂಸಾರಾಂತ್ ಹರ್ಯೆಕ್ ಸಮಾಜ್ ಆಪ್ಲ್ಯಾ ಸಮುದಾಯಾಕ್, ಲೊಕಾಕ್ ಆನಿ ಪ್ರತ್ಯೇಕ್ ಕರ್ನ್ ರೂವಾರಿಂಕ್ ವಿಶೇಸ್ ಗೌರವ್ ದಿತಾ. ಪುಣ್, ವಿಪರ್ಯಾಸಾಚಿ ಗಜಾಲ್, ಆಮ್ಚ್ಯಾ ಸ್ಥಳೀಯ್ ಇಗರ್ಜ್‍ಮಾತೆಕ್ ಆಪ್ಲ್ಯಾಚ್ ಲೊಕಾಚೆರ್ ಎಲರ್ಜಿ ವಾ ತಾತ್ಸಾರ್?!

ಆದ್ಲ್ಯಾ ವರ್ಸಾ ಹ್ಯಾ ವಿಶಿಂ ಹಾಂವೆಂ ಜಾಯ್ತೊ ಆವಾಜ್ ಉಟಯಿಲ್ಲೊ. ಟಿಪ್ಪು ಜಯಂತಿಕ್ ಲಾಗೊನ್ ಇಲ್ಲಿಶಿ ಚರಿತ್ರಾ ಶಿಕೊಂಕ್ ಸಕ್ಲೊಂ, ಜಾಗ್ಯಾಂಕ್‍ಯೀ ಭೆಟ್ ದಿಲಿ. ಮ್ಹಜಿಂ ಬರ್ಪಾಂ ವೆವೆಗ್ಳ್ಯಾ ಪತ್ರಾಂ-ಮಾಧ್ಯಮಾಂನಿ ಪ್ರಕಟ್ ಜಾಲಿಂ. ಮಂಗ್ಳುರ್ ಆನಿ ಉಡುಪಿಚ್ಯಾ ಬಿಸ್ಪಾಂಕ್ ಉಗ್ತೆಂ ಪತ್ರ್ ಬರಯ್ಲೆಂ (ದೊಗಾಂಯ್ಕಿ ತಪ್ಪಾಲಾರ್‌ಯೀ ಧಾಡ್‍ಲ್ಲೆಂ). ಹ್ಯಾ ವರ್ವಿಂ ಕಾಂಯ್ ಥೊಡ್ಯಾ ಇಗರ್ಜಾಂನಿ ಸಿಂಜಿಚ್ಯಾ ಬುಧ್ವಾರಾಚ್ಯಾ ಮಿಸಾ ವೆಳಾರ್ ಆಮ್ಚ್ಯಾ ಮಾಲ್ಘಡ್ಯಾಂಚೊ ಉಗ್ಡಾಸ್ ಕಾಡ್ಲೊ. ಹ್ಯಾ ಆಂದೋಲನಾಕ್ ಜಾಯ್ತ್ಯಾಂನಿ, ಪ್ರತ್ಯೇಕ್ ಕರ್ನ್ ಕಥೊಲಿಕ್ ಸಭೆಚ್ಯಾ ಸಬಾರ್ ಮುಖೆಲ್ಯಾಂನಿ ಪಾಟಿಂಬೊ ದಿಲ್ಲೊ. ಥೊಡ್ಯಾ ಯಾಜಕಾನಿಂಯೀ ಮನಃಪೂರ್ವಕಿಂ ಪಾಟಿಂಬೊ ದಿಲಾ.

ತೆಂ ಸಂಪೊನ್ ವರಸ್ ಉತರ್ಲೆಂ. ನವೊ ಬಿಸ್ಪ್ ಚಾರಿತ್ರಿಕ್ ಕಿರೆಂ ಫಿರ್ಗಜೆಚೊ ಜಾಲ್ಲ್ಯಾನ್ ಜಾಯ್ತೊ ಭರ್ವಸೊ ಉದೆಲ್ಲೊ. ಪ್ರಸ್ತುತ್ ಇಗರ್ಜ್‍ಮಾತೆಕ್ ಆನಿ ಕಿತ್ಲ್ಯಾ ಯಾಜಕಾಂಕ್ ಹಿ ಗಜಾಲ್ ಮಹತ್ವಾಚಿ ಮ್ಹಣ್ ಭೊಗ್ತಾ ಹಾಂವ್ ನೆಣಾಂ. (ಇಗರ್ಜ್‍ಮಾತೆಚಿ ‘Priority’ ಖರ್‍ಯಾನ್ ಕಿತೆಂ ಮ್ಹಣ್ ಸಮ್ಜೊಂಕ್ ಹೆಂ ಏಕ್ ನಿದರ್ಶನ್ ಪುರೊ!). ಆಜ್ ಕಿತ್ಲ್ಯಾ ಇಗರ್ಜಾಂನಿ ಧರ್ಮ್ ಸ್ಥಾಪನ್ ಕೆಲ್ಲ್ಯಾ ಪುರ್ವಜಾಂಕ್ ಮಾನ್ ಅರ್ಪಿಲಾ ತೆಂ ದೇವ್‍ಚ್ ಜಾಣಾಂ!

ಬಂದಡ್ ಪಡ್‍ಲ್ಲ್ಯಾ ಫೆಬ್ರೆರ್ 25 ತಾರಿಕೆರ್ ಆನಿ ಸಿಂಜಿಚ್ಯಾ ಬುಧ್ವಾರಾ, ಆಮ್ಚ್ಯಾ ಪುರ್ವಜಾಂಚೊ ಉಗ್ಡಾಸ್ ಕಾಡ್ನ್ ಜೊಕ್ತೊ ಗೌರವ್, ಮಾನ್ ಅರ್ಪುಂಕ್ ಹಾಂವೆಂ ಒತ್ತಾಯ್ ಕೆಲ್ಲಿ. ಹ್ಯಾ ದಿಶೆನ್ ಆಮ್ಚೆಂ ಮಿಸಾಂವ್ ಆನಿಕೀ ಆಸಾ. ಕಾರಣಾಂತರ್ ಆನಿ ಉದ್ದೇಶ್‍ಪೂರ್ವಕಿಂ ಥೊಡ್ಯೊ ಗಜಾಲಿ/ಕಾಮಾಂ ಪಾಟಿಂ ಘಾಲ್ಲಿಂ. ಹೆಂ ಲೇಖನ್‍ಯೀ ಪಯ್ಲೆಂಚ್ ಪ್ರಕಟ್ ಕರ್ಚೆಂ ತೆಂ ಆಜ್ ಪ್ರಕಟ್ ಕೆಲಾಂ.

ಹೆಂ ಲೇಖನ್ ಆದ್ಲ್ಯಾ ವರ್ಸಾ ಅಗೋಸ್ತಾಂತ್, ‘ಆಮ್ಚೊ ಸಂದೇಶ್’ ಮಹಿನ್ಯಾಳ್ಯಾಚ್ಯಾ ಸಾಹಿತ್ಯ್ ಸ್ಪರ್ಧ್ಯಾಚ್ಯಾ ಸಂಶೋಧಿತ್ ಲೇಖನಾಂ ವಿಭಾಗಾಕ್ ಧಾಡ್‍ಲ್ಲೆಂ ಆನಿ ತಿಸ್ರೆಂ ಇನಾಮ್ ಜೊಡ್‍ಲ್ಲೆಂ ಬರಪ್.

-ಲೇಖಕ್

ಆಜ್ ಸಂಸಾರ್‌ಭರ್ ಮಂಗ್ಳುರಿ ಕ್ರಿಸ್ತಾಂವ್ ಶಿಂಪಡ್ಲ್ಯಾತ್. ಆಖ್ಖ್ಯಾ ಭಾರತಾಂತ್ ತಶೆಂಚ್ ಸಂಸಾರಾಚ್ಯಾ ಹರ್ ಕೊನ್ಶ್ಯಾಂನಿ ಕೊಂಕ್ಣಿ ಕಥೊಲಿಕ್, ಮ್ಹಣ್ಜೆ, ಕೆನರಾಚೊ ಕ್ರಿಸ್ತಾಂವ್ ಲೋಕ್ ವಸ್ತಿ ಕರುನ್ ಆಸಾ. ‘ಕೆನರಾ’ ಮ್ಹಳ್ಳೊ ಸಬ್ದ್ ಆತಾಂ ವಾಪಾರ್ಚೆಂ ಆಪ್ರೂಪ್ ತರೀ, ಹ್ಯಾ ವರ್ಗಾಚ್ಯಾ ಲೊಕಾಕ್ ‘ಕೆನರಾ’ಚೊ ಬಾಂಧ್-ಸಂಬಂಧ್ ಗುಂಡಾಯೆಚೊ ಆಸಾ.

ಕೆನರಾ ಕ್ರಿಸ್ತಾಂವ್ ಮ್ಹಳ್ಳೊ ವಿಶಿಸ್ಟ್ ಪಂಗಡ್ ವಾ ಸಮುದಾಯ್ ಕಸೊ ಉದೆಲೊ? ಹೆಂ ಥೊಡ್ಯಾಂಕ್ ತರೀ ಕಳಿತ್ ಆಸಾ, ಆನಿ ಜಾಯ್ತ್ಯಾಂಕ್ ಕಳಿತ್ ನಾ. ಇಸ್ಕೊಲ್-ಕೊಲೆಜಿಂತ್ ಆಮ್ಕಾಂ ಹೆರ್ ಸಗ್ಳಿ ಚರಿತ್ರಾ ಶಿಕೊಂಕ್ ಮೆಳ್ತಾ ತರೀ ಆಮ್ಚ್ಯಾಚ್ ಸಮುದಾಯಾಚಿ ಚರಿತ್ರಾ ಕೊಣೀ ಸಾಂಗನಾ. ಆಮ್ಚ್ಯಾ ಸಮುದಾಯಾಂತ್‍ಯೀ ಹಾಕಾ ವ್ಯವಸ್ಥಿತ್ ಮಾಂಡಾವಳ್ ನಾ. ದೆಕುನ್ ಆಮ್ಕಾಂಚ್ ಆಮ್ಚ್ಯಾ ಪುರ್ವಜಾಂಚಿ ಚರಿತ್ರಾ ಸಾರ್ಕಿ ಕಳಿತ್ ನಾ.

ಪುಡ್ತುಗೆಜಾಂಚೆಂ ಯೆಣೆಂ ಆನಿ ಕೆನರಾ ಕ್ರಿಸ್ತಾಂವಾಂಚೆಂ ಉಗಮ್

ಕೊಂಕ್ಣಿ ಲೊಕಾಚೆಂ ಮೂಳ್ ಗೊಂಯ್ ಮ್ಹಣ್ ಸಕ್ಕಡ್, ಆಯ್ಕೊನ್ ತರೀ, ಜಾಣಾಂತ್. ಹೆಂ ವ್ಹಯ್. ಪುಣ್ ಗೊಂಯಾಂತ್ಲೊ ಲೋಕ್ ಹೆವ್ಶಿನ್ ಕಿತ್ಯಾಕ್ ಆಯ್ಲೊ? ತೆಂ ಜರೂರ್ ಜಾಣಾಂ ಜಾಯ್ಜೆ. ಕೆನರಾ ಕೊಂಕ್ಣಿ ಪರ್ಜಾ ಮ್ಹಳ್ಳೊ ಪಂಗಡ್ ಉದೆಂವ್ಕ್ ಗೊಂಯಾಂತ್‍ಚ್ ಬುನ್ಯಾದ್ ಪಡ್‍ಲ್ಲಿ.

ತೆಂ ಕಶೆಂ ಮ್ಹಳ್ಯಾರ್, ಗೊಂಯಾಂತ್ ಜಾಲ್ಲ್ಯಾ ಪುಡ್ತುಗೆಜಾಂಚ್ಯಾ ಯೆಣ್ಯಾನ್. ಶೆಕ್ಡ್ಯಾಂ ಆದಿಂ ಯುರೋಪ್ ರಾಷ್ಟ್ರಾಂ ಥಾವ್ನ್ ವಿದೇಶೀಯ್ ಭಾರತಾಕ್ ಆಯಿಲ್ಲೆ ತೆಂ ಚರಿತ್ರೆಂತ್ ಆಮಿ ಶಿಕ್ತಾಂವ್. ಪಯ್ಲೆಂ ವ್ಯಾಪಾರಾಕ್, ಉಪ್ರಾಂತ್ ಬಂದೂಕ್ಯೊ ಘೆವ್ನ್ ಹಾಂಗಾ ತಾಣಿಂ ಥಳ್ ಘಟ್ ಕೆಲೆಂ, ಆಪ್ಲೆಂ ಅಸ್ತಿತ್ವ್ ಪಾಚಾರ್ಲೆಂ ಆನಿ ರಾಜ್ವಟ್ಕಾಯ್ ಚಲಯ್ಲಿ. ಅಶೆಂ ಆಯಿಲ್ಲ್ಯಾಂ ಪಯ್ಕಿ ಪುಡ್ತುಗೇಜ್‍ಚ್ ಪಯ್ಲೆಂಚೆ.

1498 ಇಸ್ವೆಚ್ಯಾ ಮೇಯಾಚ್ಯಾ 20 ತಾರಿಕೆರ್ ವಾಸ್ಕೊ ಡ ಗಾಮಾ ಭಾರತಾಚ್ಯಾ ಕ್ಯಾಲಿಕಟ್ ಪಾವ್ಲೊ. ಉಪ್ರಾಂತ್, 1505 ಇಸ್ವೆಚ್ಯಾ ಮಾರ್ಚ್ 25 ತಾರಿಕೆರ್ ಫ್ರಾನ್ಸಿಸ್ಕೊ ಡೆ ಅಲ್ಮೇಡಾ ಭಾರತಾಚೊ ವೈಸ್‍ರೊಯ್ ಜಾವ್ನ್ ನೇಮಕ್ ಜಾಲೊ. 1509 ಇಸ್ವೆಂತ್ ಅಫೊನ್ಸೊ ಡೆ ಅಲ್ಬುಕರ್ಕ್ ಭಾರತಾಚೊ ವೈಸ್‍ರೊಯ್ ಜಾಲೊ. ಗೊಂಯಾಂ ತೆದ್ನಾಂ ಬಿಜಾಪುರ್ಚೊ ಸುಲ್ತಾನ್ ಇಸ್ಮಾಯಿಲ್ ಆದಿಲ್ ಶಾಚ್ಯಾ ಸ್ವಾಧೀನ್ ಆಸ್‍ಲ್ಲೆಂ. ಎಡ್ಮಿರಲ್ ಅಫೊನ್ಸೊ ಡೆ ಅಲ್ಬುಕರ್ಕಾನ್ 1510ವ್ಯಾ ನವೆಂಬರ್ 25ವೆರ್ ಗೊಂಯ್ಚೆರ್ ಝುಜ್ ಮಾಂಡ್ಲೆಂ ಆನಿ ಡಿಸೆಂಬರ್ 10ವೆರ್ ಸ್ವಾಧೀನ್ ಕೆಲೆಂ. ಉಪ್ರಾಂತ್ ಗೊಂಯ್ ಏಷ್ಯಾಂತ್ ಪುಡ್ತುಗೆಜಾಂಚಿ ರಾಜ್‍ಧಾನಿ ಜಾಲಿ.

ಆಪ್ಲ್ಯಾ ಅಧೀನ್ ಆಸ್ಚ್ಯಾ ಪ್ರದೇಶಾಂನಿ, ಗೊಂಯಾಂ ತಾಂತುಂ ಏಕ್, ಕ್ರಿಸ್ತಾಂವ್ ಸಮಡ್ತ್ ಪಾಚಾರುಂಕ್ ಪುಡ್ತುಗೆಜಾಂನಿ ತವಳ್ಚ್ಯಾ ಪಾಪ್‍ಸಾಯ್ಬಾಕ್ ಮನವಿ ಕೆಲಿ. ಅಶೆಂ, ಪೂರ್ವಾಚೊ ಆಪೊಸ್ತಲಿಕ್ ನುನ್ಸಿಯೊ ಜಾವ್ನ್ ನೇಮಿತ್ ಜಾಲ್ಲೊ ಜೆಜ್ವಿತ್ ಯಾಜಕ್ ಫ್ರಾನ್ಸಿಸ್ ಸಾವೆರ್ ಗೊಂಯಾಂ ಪಾವ್ಲೊ. 1542 ಇಸ್ವೆಚ್ಯಾ ಮೇ 6 ತಾರಿಕೆರ್ ತೊ ಗೊಂಯಾಂ ಆಯ್ಲೊ. ಹೊಚ್ ‘ಗೊಂಯ್ಚೊ ಸಾಯ್ಬ್’ ಮ್ಹಣ್ ನಾಂವಾಡ್‍ಲ್ಲೊ ಸಾಂ ಫ್ರಾನ್ಸಿಸ್ ಸಾವೆರ್. ತಾಣೆಂ ಜಪಾನ್ ಪರ್ಯಾಂತ್ ವಚೊನ್ ಕ್ರಿಸ್ತಾಂವ್ ಭಾವಾಡ್ತ್ ಸ್ಥಾಪನ್ ಕೆಲಾ.

ಅಶೆಂ ಪುಡ್ತುಗೆಜಾಂ ಮುಖಾಂತ್ರ್ ಗೊಂಯಾಂತ್ ಕ್ರಿಸ್ತಾಂವ್ ಧರ್ಮ್ ಸ್ಥಾಪನ್ ಜಾಲೊ. ಸಾಂ ಫ್ರಾನ್ಸಿಸ್ ಸಾವೆರ್ ಆಯ್ಲ್ಯಾ ಉಪ್ರಾಂತ್ ಹೆಂ ಮಿಸಾಂವ್ ಭರಾನ್ ಚಲ್ಲೆಂ. 1546 ಇಸ್ವೆಂತ್ ತಾಣೆಂ ಗೊಂಯಾಂತ್ ಇಂಕ್ವಿಜಿಸಾಂವ್ ಹಾಡುಂಕ್ ಮನವಿ ಧಾಡ್ಲಿ. ಅಶೆಂ 1561ವ್ಯಾ ವರ್ಸಾ ಇಂಕ್ವಿಜಿಸಾಂವ್ ಮ್ಹಳ್ಳೆಂ ಕರಾಳ್ ಶಾಸನ್ ಗೊಂಯಾಂತ್ ಜಾರಿಯೆಕ್ ಆಯ್ಲೆಂ.

ಗೊಂಯಾಂ ಥಾವ್ನ್ ಕೆನರಾಕ್ ಯೆಣೆಂ

ಇಂಕ್ವಿಜಿಸಾಂವ್, ಕನ್ವೆಡ್ತರ್ ಜಾಲ್ಲ್ಯಾ ಸ್ಥಳೀಯ್ ಲೊಕಾನ್ ಕ್ರಿಸ್ತಾಂವ್ ಭಾವಾಡ್ತ್ ಪಾಳುಂಕ್ ಆನಿ ತಾಂಚೊ ಆದ್ಲೊ ಧರ್ಮ್ ಸಂಪೂರ್ಣ್ ಸಾಂಡುಂಕ್ ಜಾರಿಯೆಕ್ ಹಾಡ್‍ಲ್ಲೆಂ ಅಮಾನವೀಯ್ ಶಾಸನ್. ಕ್ರಿಸ್ತಾಂವ್ಪಣ್ ಸಂಪೂರ್ಣ್ ರಿತಿನ್ ಪಾಳಿನಾತ್‍ಲ್ಲ್ಯಾಂಕ್ ಕಠಿಣ್ ಶಿಕ್ಷಾ ದಿತಾಲೆ. ಹೆಂ ಉಪ್ರಾಂತ್ ಯುರೋಪಾ ಥಾವ್ನ್ ಆಯಿಲ್ಲ್ಯಾ ಕ್ರಿಸ್ತಾಂವಾಂಕೀ ಲಾಗು ಕೆಲೆಂ. ಇಂಕ್ವಿಜಿಸಾಂವಾಚೆಂ ಕರಾಳ್‍ಪಣ್ ಚಡ್ಲೆಂ ಆನಿ 1684 ಇಸ್ವೆಂತ್ ಇಗರ್ಜ್‍ಮಾತೆನ್ ಕನ್ವೆಡ್ತರ್ ಜಾಲ್ಲ್ಯಾ ಗೊಂಯ್ಕಾರಾಂನಿ ಪುಡ್ತುಗೇಜ್ ಭಾಸ್ ಕಡ್ಡಾಯೆನ್ ಉಲಯ್ಜೆ, ಮಾತ್ರ್ ನ್ಹಯ್ ತಾಣಿಂ ಕೊಂಕ್ಣಿ ಭಾಸ್ ಆನಿ ಸ್ಥಳೀಯ್ ಸಂಸ್ಕೃತಿ ಸಾಂಡಿಜೆ ಮ್ಹಳೆಂ. ಎಕಡ್ಚ್ಯಾನ್ ಕನ್ವೆಡ್ತರ್ ಕರ್ಚೆಂ, ಆನ್ಯೇಕಡ್ಚ್ಯಾನ್ ಶೆಂಭರೊಂ ಹಿಂದೂ ದಿವ್ಳಾಂ ನಾಸ್ ಕರ್ಚೆಂ, ಸಾಂಗಾತಾ ಕನ್ವೆಡ್ತರ್ ಜಾಲ್ಲ್ಯಾಂಕ್ ಕ್ರೂರ್ ಹಿಂಸಾ ದೀವ್ನ್ ವಳ್ವಳಾಂವ್ಚೆಂ ಚಲ್ಲೆಂ.

ಹೆಂ ಜಾಂವ್ಕ್ ಪಾವ್ಲೆಂ ಕೊಂಕ್ಣಿ ಲೊಕಾಚ್ಯಾ ಪಲಾಯನಾಕ್ ಕಾರಣ್. ಇಂಕ್ವಿಜಿಸಾಂವಾ ಮುಖಾಂತ್ರ್ ಜಾರಿ ಜಾಲ್ಲ್ಯಾ ಕರಾಳ್‍ಪಣಾಕ್ ಸೊಸುಂಕ್ ಜಾಯ್ನಾಸ್ತಾನಾ ಜಾಯ್ತೊ ಲೋಕ್ ಆಪ್ಲೆಂ ಘರ್‌ದಾರ್, ಆಸ್ತ್ ಬದಿಕ್, ಗಾಂವ್ ಸಾಂಡುನ್ ತೆನ್ಕಾಕ್ ಗೆಲೊ. ಹೆಂ ಜಾಂವ್ಕ್ ಪಾವ್ಲೆಂ ಕೊಂಕ್ಣಿ ಲೊಕಾಚೆಂ ಯೆಣೆಂ – ಕರ್ನಾಟಕ ಆನಿ ಕೇರಳಾಚ್ಯಾ ಕರಾವಳಿ ಪ್ರದೇಶಾಂಕ್. (ಥೊಡೊ ಲೋಕ್ ಮಹಾರಾಷ್ಟ್ರ, ಗುಜರಾತ್ ತೆಣೆಂ ಗೆಲೊ).

ವಿಶೇಸ್ ಮ್ಹಳ್ಯಾರ್, ಇಂಕ್ವಿಜಿಸಾಂವಾಕ್ ಲಾಗೊನ್ ಫಕತ್ ಹಿಂದೂ (ಸಾರಸ್ವತ್) ಕೊಂಕ್ಣಿ ಲೋಕ್ ಅಶೆಂ ಪಲಾಯನ್ ಜಾಲ್ಲೊ ನ್ಹಯ್. ಇಂಕ್ವಿಜಿಸಾಂವ್ ಆನಿ ಹೆರ್ ಚಾರಿತ್ರಿಕ್ ಕಾರಣಾಂಕ್ ಲಾಗೊನ್, ಕ್ರಿಸ್ತಾಂವ್ ಧರ್ಮಾಕ್ ಕನ್ವೆಡ್ತರ್ ಜಾಲ್ಲೆಯೀ ತೆನ್ಕಾಕ್ ಪಾವ್ಲೆ. ಅಶೆಂ ಆದಿಂ ಎಕಾಚ್ ಧರ್ಮಾಚೊ ಜಾವ್ನಾಸ್‍ಲ್ಲೊ ಕೊಂಕ್ಣಿ ಲೋಕ್, ಪುಡ್ತುಗೆಜಾಂಚ್ಯಾ ಯೆಣ್ಯಾನ್, ಹಿಂದೂ ಆನಿ ಕ್ರಿಸ್ತಾಂವ್ ಜಾವ್ನ್ ವಿಂಗಡ್ ಜಾಲೊ.

ಭಾರತಾಚ್ಯಾ ಪಶ್ಚಿಮ್ ಕರಾವಳೆಕ್ ಆಜ್ ಕೊಂಕಣ್ ಕರಾವಳ್ ಮ್ಹಣ್ ಆಪಯ್ತಾತ್ ತರ್ ತಾಕಾ ಕಾರಣ್ ಹೊಚ್ ಲೋಕ್, ಜೊ ಗೊಂಯಾಂ ಥಾವ್ನ್ ಯೇವ್ನ್ ವಸ್ತೆಕ್ ಲಾಗ್‍ಲ್ಲೊ. ಅಶೆಂ ಕರ್ನಾಟಕ ಆನಿ ಕೇರಳಾಚ್ಯಾ ಕರಾವಳಿ ಭಾಗಾಂತ್ ಕೊಂಕ್ಣಿ ಲೋಕ್, ದೊನೀ ಧರ್ಮಾಂಚೊ, ವಿಸ್ತಾರ್ಲೊ. ಕನ್ನಡ ಕರಾವಳಿಕ್ ಪುಡ್ತುಗೆಜಾಂನಿ/ಬ್ರಿಟಿಷಾಂನಿ ಕೆನರಾ ಮ್ಹಣ್ ಆಪಯಿಲ್ಲ್ಯಾನ್ ಹ್ಯಾ ಪ್ರದೇಶಾಕ್ ಕೆನರಾ ಮ್ಹಣ್ ನಾಂವ್ ಪಡ್ಲೆಂ. ತ್ಯಾಚ್ ವರ್ವಿಂ ಬ್ರಿಟಿಷಾಂಚ್ಯಾ ಸ್ವಾಧೀನ್ ಹೊ ಪ್ರದೇಶ್ ಯೆತಾನಾ, ತಾಣಿಂ ನಾರ್ಥ್ ಕೆನರಾ (ಉತ್ತರ ಕನ್ನಡ) ಆನಿ ಸೌತ್ ಕೆನರಾ (ದಕ್ಷಿಣ ಕನ್ನಡ) ಜಿಲ್ಲೆ ಸ್ಥಾಪನ್ ಕೆಲೆ.

ಅಶೆಂ ಆಜ್ ಆಮಿ ‘ಕೆನರಾ’ಚೊ ಕೊಂಕ್ಣಿ ಲೋಕ್ ಮ್ಹಣ್ ಆಪವ್ನ್ ಘೆತಾಂವ್. ಗೊಂಯಾ ಥಾವ್ನ್ ಕ್ರಿಸ್ತಾಂವ್ ಆನಿ ಹಿಂದೂ ಲೋಕ್ ಹ್ಯಾ ಕೆನರಾಕ್ ಪಾವ್ತಚ್ ದುಸ್ರೊಚ್ ಏಕ್ ಅಧ್ಯಾಯ್ ಸುರು ಜಾಲೊ.

ಕೊಂಕ್ಣಿ ಲೊಕಾಕ್ ಕೆಳದಿ ನಾಯಕಾಂಚೊ ಭರ್ಪೂರ್ ಆಧಾರ್

ಪುಡ್ತುಗೆಜಾಂಚ್ಯಾ ದಾವ್ಲೆ ಥಾವ್ನ್ ಸುಟೊನ್ ತೆನ್ಕಾಕ್ ಆಯಿಲ್ಲ್ಯಾ ಲೊಕಾಕ್, ಪ್ರತ್ಯೇಕ್ ಕರ್ನ್ ಕೊಂಕ್ಣಿ ಕ್ರಿಸ್ತಾಂವಾಂಕ್, ತವಳ್ ಹ್ಯಾ ಪ್ರದೇಶಾಚೆರ್ ರಾಜ್ವಟ್ಕಾಯ್ ಚಲವ್ನ್ ಆಸ್‍ಲ್ಲ್ಯಾ ಕೆಳದಿ ನಾಯಕಾಂನಿ ಬರೊಚ್ ಸ್ವಾಗತ್ ದಿಲೊ. ಆತಾಂಚೆ ದಕ್ಷಿಣ ಕನ್ನಡ, ಉಡುಪಿ ಆನಿ ಕಾಸರ್‌ಗೋಡ್ ಜಿಲ್ಲೆ, ಜೆ ತುಳುನಾಡು ಮ್ಹಣ್ ನಾಂವಾಡ್ಲ್ಯಾತ್, ಭರ್ಪೂರ್ ಮಾಪಾನ್ ಕೃಷಿ ಪ್ರದೇಶ್ ಜಾವ್ನಾಸ್‍ಲ್ಲೆ. ಧಾರಾಳ್ ನ್ಹಂಯೊ, ದರಬಸ್ತ್ ಪಾವ್ಸ್ ಹಾಂಗಾ ಕೃಷಿ ಜಾಗೆ ಚಡ್ ಆಸ್ಚ್ಯಾಕ್ ಕಾರಣ್. ತ್ಯಾ ವರ್ವಿಂ ಹ್ಯಾ ಕೆನರಾ ಪ್ರದೇಶಾಂತ್ ಸಗ್ಳ್ಯಾನಿತ್ಲ್ಯಾನ್ ಗಾದೆ, ಬೆಟಾಂ ಪಳೆಂವ್ಕ್ ಮೆಳ್ತಾಲಿಂ.

ಆಪ್ಲ್ಯಾ ರಾಜ್ಯಾಕ್ ಆಯಿಲ್ಲೆ ಕೊಂಕ್ಣಿ ಕ್ರಿಸ್ತಾಂವ್ ಮನಿಸ್ ವ್ಯಕ್ತಿತ್ವಾಂತ್ ಸಾಧೆ-ಪ್ರಾಮಾಣಿಕ್ ತರ್ ಕಾಮಾನ್ ಕಠಿಣ್ ಮ್ಹಿನತ್ ಕಾಡ್ಚೆ ಆನಿ ಹುಶ್ಯಾರ್ ವಾವ್ರಾಡಿ; ತಾಂಚೊ ವಾವ್ರ್ ಆನಿ ತಾಣಿಂ ಚತುರಾಯೆನ್, ಬುದ್ವಂತ್ಕಾಯೆನ್ ಕೃಷಿ ಕರ್ಚೆಂ ಪಳೆಲ್ಲ್ಯಾ ಇಕ್ಕೇರಿಚ್ಯಾ ಕೆಳದಿ ನಾಯ್ಕಾಂನಿ ತಾಂಕಾಂ ದರಬಸ್ತ್ ಜಾಗೊ, ಕೃಷಿ ಜಮೀನ್ ದಿಲಿ. ಅಶೆಂ ಗೊಂಯ್ಚ್ಯಾ ಕಠಿಣ್ ಆನಿ ಕರಾಳ್ ಪರಿಸ್ಥಿತೆಂತ್ಲೆಂ ಚುಕವ್ನ್ ಘೆವ್ನ್ ಹಾಂಗಾ ಪಾವ್‍ಲ್ಲ್ಯಾ ಲೊಕಾಕ್, ಆಮ್ಚ್ಯಾ ಪುರ್ವಜಾಂಕ್, ಭುಮಿ ವೈಕುಂಠ್‍ಚ್ ಪ್ರಾಪ್ತ್ ಜಾಲೆಂ ಮ್ಹಣ್ಯೆತ್.

ರಾಜಧಾನಿ ಇಕ್ಕೇರಿ ಥಾವ್ನ್ ರಾಜ್ವಟ್ಕಾಯ್ ಚಲವ್ನ್ ಆಸ್‍ಲ್ಲ್ಯಾ ಕೆಳದಿ ನಾಯಕಾಂಚೆಂ ಸಂಸ್ಥಾನ್ 1499 ಇಸ್ವೆಂತ್ ಸ್ಥಾಪನ್ ಜಾಲ್ಲೆಂ. ಪುಣ್ ತೆ ಬಳ್ವಂತ್ ವಿಜಯನಗರ ಸಾಮ್ರಾಜ್ಯಾ ಖಾಲ್ ಆಸ್‍ಲ್ಲೆ. 1565ವ್ಯಾ ವರ್ಸಾ ವಿಜಯನಗರ ಸಾಮ್ರಾಜ್ಯ್ ಪಡ್ಲ್ಯಾ ಉಪ್ರಾಂತ್ ಕೆಳದಿ ಸಂಸ್ಥಾನ್ ಸ್ವತಂತ್ರ್ ಜಾಲೆಂ. ಕೆಳದಿ ಸಂಸ್ಥಾನ್ ತುಂಗಭದ್ರ ನ್ಹಂಯ್ಚ್ಯಾ ಪ್ರದೇಶಾ ಥಾವ್ನ್ (ಶಿವಮೊಗ್ಗ ಜಿಲ್ಲೊ) ಮಲ್ನಾಡ್ ಆನಿ ತೆಣೆಂಚೊ ಪಶ್ಚಿಮ್ ಘಾಟ್ ಪ್ರದೇಶ್, ಕರ್ನಾಟಕ ಕರಾವಳಿ ಪ್ರದೇಶ್ ಆನಿ ಕೇರಳಾಚ್ಯಾ ಬಡ್ಗಾ (ಉತ್ತರ್) ಪ್ರದೇಶಾ ಮ್ಹಣಸರ್ ವಿಸ್ತಾರ್‌ಲ್ಲೆಂ.

ಹಾಂಕಾಂ ಕೆಳದಿಚೆ ನಾಯಕ್ ವಾ ಬಿದ್ನೂರ್‍ಚೆ ನಾಯಕ್ ವಾ ಇಕ್ಕೇರಿಚೆ ರಾಯ್ ಮ್ಹಣ್ ಆಪಯ್ತಾತ್. ಕೃಷಿಕಾಂಚ್ಯಾ ಕುಟ್ಮಾಂತ್ ಜಲ್ಮಲ್ಲೊ ಚೌಡಪ್ಪ ನಾಯಕ, ಸ್ಥಳೀಯ್ ಮುಖೆಲಿ ಜಾವ್ನಾಸ್‍ಲ್ಲೊ. ತಾಣೆಂ 1499ವ್ಯಾ ವರ್ಸಾ ಆಪ್ಲೆಂಚ್ ಸಂಸ್ಥಾನ್ ಘಡ್ಲೆಂ ಆನಿ ವಿಜಯನಗರ ಸಾಮ್ರಾಜ್ಯಾಚ್ಯಾ ಅಧೀನ್ ಆಯ್ಲೊ. ಸದಾಶಿವ ನಾಯಕ, ಹಿರಿಯ ವೆಂಕಟಪ್ಪ ನಾಯಕ, ಶಿವಪ್ಪ ನಾಯಕ ಹ್ಯಾ ಸಂಸ್ಥಾನಾಚೆ ಪ್ರಮುಖ್ ರಾಯ್ ತರ್, ಕೆಳದಿ ಚೆನ್ನಮ್ಮ ಫಾಮಾದ್ ವೀರ್ ರಾಣಿ ಜಾವ್ನಾಸ್‍ಲ್ಲಿ.

ಕೆಳದಿ ರಾಯಾಳ್ ಕುಟಮ್ ಹೆರ್ ಧರ್ಮಾಂಚ್ಯಾ ಭಾವಾಡ್ತ್ಯಾಂಕ್ ವರ್ತ್ಯಾ ಗೌರವಾನ್ ಪಳೆತಾಲೆಂ. ಕ್ರಿಸ್ತಾಂವಾಂಕ್ ತಾಣಿಂ ಬರೊಚ್ ಪಾಟಿಂಬೊ, ಪ್ರೋತ್ಸಾಹ್ ದಿಲೊ ಆನಿ ಸರ್ವ್ ರಿತಿನ್ ಜಾಯ್ ಪುರ್ತಿಂ ಸೌಕರ್ಯಾಂ, ಜಮೀನ್ (ಜಾಗೆ, ಕೃಷಿ ಸುವಾತ್) ದೀವ್ನ್ ಮಜತ್ ದಿಲಿ. ತ್ಯಾ ತೆಕಿದ್ ಕ್ರಿಸ್ತಾಂವ್ ಲೊಕಾನ್ ನಿಷ್ಠೆನ್, ಪ್ರಾಮಾಣಿಕ್‍ಪಣಿಂ ವಾವ್ರ್ ಕೆಲೊ, ಬರೆಂ ಬೆಳೆಂ ಕಾಡ್ಲೆಂ ಆನಿ ರಾಜ್ಯಾಚ್ಯಾ ಪ್ರಗತೆಕ್ ಆಪ್ಲಿ ದೇಣ್ಗಿ ದಿಲಿ. ಹ್ಯಾ ರಾಜ್ಯಾಂತ್, ಕೆಳದಿ ಸಂಸ್ಥಾನಾಂತ್, ಕ್ರಿಸ್ತಾಂವ್ ಲೊಕಾಕ್ ಸುರಕ್ಷತಾ ಲಾಭ್ಲಿ, ಸಮಾಧಾನಾಚೆಂ ಜಿವಿತ್ ಮೆಳ್ಳೆಂ. ರಾಜ್‍ಧಾನಿ ಬಿದ್ನೂರ್ ಕೊಟ್ಯಾ ಸಾಮ್ಕಾರ್‌ಚ್ ಏಕ್ ಇಗರ್ಜ್ ಆಸ್‍ಲ್ಲಿ (ಆತಾಂಯೀ ಆಸಾ, ನಗರ ಫಿರ್ಗಜ್ ತಿ. ಬಿದ್ನೂರ್ ನಾಂವ್ ಆತಾಂ ಚಾಲ್ತೆರ್ ನಾ, ತಾಕಾ ನಗರ ಮ್ಹಣ್ತಾತ್. ತೆಂ ಪರ್ನೆಂ ಶ್ಹೆರ್. ಸಾಗರ ವೆಚ್ಯಾ ವಾಟೆರ್ ಹೊಸನಗರ ಮ್ಹಳ್ಳೆಂ ಪಟ್ಟಣ್ ಆಸಾ).

ತ್ಯಾ ಕಾಳಾರ್, ಭಾರತಾಚ್ಯಾ ಆಖ್ಖ್ಯಾ ದಕ್ಷಿಣ್ ಪ್ರದೇಶಾಂತ್ ಅತೀ ಉತ್ಕೃಷ್ಟ್ ಭಾತಾಚಿ ಕೃಷಿ ಹ್ಯಾಚ್ ಕೆನರಾ ಪ್ರದೇಶಾಂತ್ ಜಾತಾಲಿ ಮ್ಹಣ್ ಚರಿತ್ರೆಂತ್ ಉಲ್ಲೇಖ್ ಕೆಲಾಂ. ಉತ್ತರಾಂತ್ ಗಂಗಾ ನ್ಹಂಯ್ ವ್ಹಾಳ್ಚ್ಯಾ ಪ್ರದೇಶಾಂನಿ ಅತೀ ಊಂಚ್ ಕೃಷಿ ಜಾಗೊ ಆಸ್‍ಲ್ಲೊ. ತಾಚ್ಯಾ ಉಪ್ರಾಂತ್ ಊಂಚ್, ಫಳಾದಿಕ್ ಕೃಷಿ ಜಾಗೊ ಹ್ಯಾಚ್ ತುಳುನಾಡುಂತ್ ಆಸ್‍ಲ್ಲೊ. ತ್ಯಾ ವರ್ವಿಂ ಚಡ್ ಮಾಪಾನ್ ತಾಂದುಳ್ ಆನಿ ಹೆರ್ ಕೃಷಿ ಉತ್ಪನ್ನಾಂ ಹ್ಯಾ ಪ್ರದೇಶಾಂತ್ ರುತಾ ಜಾತಾಲಿಂ.

ಖಂಯ್ ಸರ್ವ್ ನ್ಹಂಯೊಂ ದರ್ಯಾಕ್ ಮೆಳ್ತಾತ್ ತೆ ಜಾಗೆ ಸರ್ವ್ ರಿತಿಂನಿ ಮನ್ಶ್ಯಾಕ್ ಫಾಯ್ದ್ಯಾಚೆ ಜಾವ್ನಾಸ್‍ಲ್ಲೆ. ದರ್ಯಾ ವಾಟೆಂತ್ಲ್ಯಾನ್ ವ್ಯಾಪಾರಾಕ್ ಆನಿ ಝುಜಾಚ್ಯಾ ಉದ್ದೇಶಾಂಕ್ ವಿದೇಶಿ ಸಕ್ತೆಂಕ್ ಗಾಂವಾಕ್ ಪ್ರವೇಶ್ ಜಾಂವ್ಕ್ ಅಸಲೆ ‘ಸಂಗಮ್’ (ಅಳಿವೆ ಬಾಗಿಲು) ಕುಮ್ಕೆಕ್ ಯೆತಾಲೆ. ಮಂಗ್ಳುರ್‌ಯೀ ಅಸಲೆಂಚ್ ಏಕ್ ಪ್ರಮುಖ್ ತಾಣ್ ಜಾವ್ನಾಸ್‍ಲ್ಲೆಂ. ಹ್ಯಾ ಪ್ರದೇಶಾಂತ್ ಅಸಲೆ ಸಬಾರ್ ಜಾಗೆ ಆಸ್‍ಲ್ಲ್ಯಾನ್ ಪಯ್ಲೆಂ ಗ್ರೀಕಾಂಚೆ, ಅರ್ಬಿ ವ್ಯಾಪಾರಿಸ್ತ್, ಉಪ್ರಾಂತ್ ಯುರೋಪಿಯನ್ ಪ್ರವೇಶ್ ಜಾಲ್ಲೆ.

ಗೊಂಯಾಂ ಥಾವ್ನ್ ಕೇರಳಾ ಪರ್ಯಾಂತ್ ಪುಡ್ತುಗೆಜಾಂಚಿ ರಾಜ್ವಟ್ಕಾಯ್ ಆಸ್‍ಲ್ಲಿ. ತ್ಯಾಚ್ ವರ್ವಿಂ ಹ್ಯಾ ಪ್ರದೇಶಾಂನಿ ತಾಣಿಂ ಸಬಾರ್ ಇಗರ್ಜ್ಯೊ ಬಾಂಧ್‍ಲ್ಲ್ಯೊ. ಸಾಂ ಫ್ರಾನ್ಸಿಸ್ ಸಾವೆರಾನ್ ಗೊಂಯಾಂ ಯೇವ್ನ್ ತೀನ್ ವರ್ಸಾಂನಿ 40 ಇಗರ್ಜ್ಯೊ ಉಬಾರ್‌ಲ್ಲ್ಯೊ ಖಂಯ್. ಮಂಗ್ಳುರ್ ಪ್ರಾಂತ್ಯ್ ಚಡ್ ಕಾಳ್ ಕೆಳದಿ ನಾಯಕಾಂಚ್ಯಾ ಹಾತಿಂ ಆಸ್‍ಲ್ಲೆಂ. ಬಂದ್ರಾಂನಿ ಪುಡ್ತುಗೆಜಾಂಚಿಂ ಕೊಟಿಂ ಆಸ್‍ಲ್ಲಿಂ ತರೀ, ರಾಜಕೀಯ್ ವ್ಯವಹಾರ್ ಕರುಂಕ್ ತಾಂಕಾಂ ಕೆಳದಿ ನಾಯಕಾಂನಿ ಸೊಡುಂಕ್ ನಾತ್‍ಲ್ಲೆಂ. ಹ್ಯಾ ಪ್ರದೇಶಾಚೆರ್ ಬ್ರಿಟಿಷ್ ಆನಿ ಫ್ರೆಂಚಾಂಚೆಯೀ ದೊಳೆ ಪಡ್‍ಲ್ಲೆ. ತೆಯೀ ಮಧೆಂ ಮಧೆಂ ಘುಸ್ತಾಲೆ.

ಸುಖಾಚ್ಯಾ ಪಾಳ್ಣ್ಯಾ ಥಾವ್ನ್ ಇಂಫೆರ್ನಾಚ್ಯಾ ಉಜ್ಯಾಕ್

ಅಶೆಂ, ಶೆಕ್ಡೆಭರ್ ಸುಖ್-ಸಮೃದ್ಧೆನ್ ಜಿಯೆವ್ನ್ ಆಸ್‍ಲ್ಲ್ಯಾ ಕೆನರಾ ಕೊಂಕ್ಣಿ ಕ್ರಿಸ್ತಾಂವಾಂಚೆ ದೀಸ್ ಬರ್‍ಯಾನ್ ಚಲ್ತಾಲೆ. ಪುಣ್ ಸಪ್ಣಾಂತ್‍ಯೀ ತಾಣಿಂ ಚಿಂತಿನಾತ್‍ಲ್ಲೆಂ ಖರ್ಗ್ ಫುಡೆಂ ತಾಂಕಾಂ ರಾಕೊನ್ ಆಸಾ ಮ್ಹಣ್ ಕೊಣಾಯ್ಕೀ ಅಂದಾಜ್ ನಾತ್‍ಲ್ಲೊ. ಶೆಕಿಂ, ಹೆಂ ಖರ್ಗ್ ಹೈದರಾಲಿ ಆನಿ ಟಿಪ್ಪು ಸುಲ್ತಾನಾಚ್ಯಾ ರುಪಾರ್ ಭೆಜ್ಲೆಂ.

ಮಂಗ್ಳುರ್ ಪ್ರಾಂತ್ಯ್ ಕೆಳದಿ ನಾಯಕಾಂಚ್ಯಾ ಖಾಲ್ ಆಸ್‍ಲ್ಲೆಂ. ತೆಣೆಂ ಮೈಸೂರ್ ಸಂಸ್ಥಾನ್, ಒಡೆಯರ್ ರಾಯ್ ಕುಟ್ಮಾಚ್ಯಾ ಅಧೀನ್ ಆಸ್‍ಲ್ಲೆಂ. ಪುಣ್, 18ವ್ಯಾ ಶೆಕ್ಡ್ಯಾಂತ್ ಒಡೆಯರ್ ರಾಯ್ ಕುಟ್ಮಾಂತ್ ಗೊಂದೊಳ್-ಅನಿಶ್ಚಿತತಾ ಫುಡ್ ಜಾಲಿ. ಹೈದರಾಲಿ ಮ್ಹಳ್ಳೊ ಏಕ್ ಸಾಮಾನ್ಯ್ ಸೊಜೆರ್ ಮೈಸೂರ್ ರಾಜ್ಯಾಚೊ ನಿಷ್ಠಾವಂತ್ ಝುಜಾರಿ ಜಾವ್ನಾಸ್‍ಲ್ಲೊ. ತೊ ಆಪ್ಲ್ಯಾ ವಿಶೇಸ್ ಪರಾಕ್ರಮಾನ್, ಸಾಹಸಾನ್ ವ್ಹಡ್ ಹುದ್ದ್ಯಾಂಕ್ ಉತ್ತೀರ್ಣ್ ಜಾಲೊ. ವರ್ಸಾಂ ಪಾಶಾರ್ ಜಾತಾನಾ ಹೈದರಾಲಿಚಿಚ್ ಏಕ್ ಮಿಲಿಟ್ರಿ ಕಂಪೆನಿ ಸ್ಥಾಪಿತ್ ಜಾಲ್ಲಿ.

ಒಡೆಯರ್ ಕುಟ್ಮಾಂತ್ ಗೊಂದೊಳ್ ಉಟ್‍ಲ್ಲ್ಯಾನ್, ಸೈನಾಚೆರ್ ಹೈದರಾಲಿಕ್ ನಿಯಂತ್ರಣ್ ಮೆಳ್ಳೆಂ. ಉಪ್ರಾಂತ್ ಮೈಸೂರ್ ಸರ್ಕಾರ್ ತಾಚ್ಯಾ ಅಧೀನ್ ಆಯ್ಲೊ ಆನಿ ತಾಣೆಂ ರಾಜಧಾನಿ ಶ್ರೀರಂಗಪಟ್ಟಣಾಕ್ ಸ್ಥಳಾಂತರ್ ಕೆಲಿ. ವೆವೆಗ್ಳ್ಯಾ ಝುಜಾಂನಿ ತಾಣೆಂ ದುಸ್ಮಾನಾಂಚೊ ಪಾಡಾವ್ ಕೆಲ್ಲ್ಯಾನ್ ತೊ ಬಲಿಷ್ಠ್ ಜಾಲೊ. ಹಿ ವಾಡಾವಳ್ ಮಂಗ್ಳುರಾಕ್, ಪ್ರತ್ಯೇಕ್ ಕರ್ನ್ ಕ್ರಿಸ್ತಾಂವಾಂಕ್ ಮಾರಕ್ ಜಾಂವ್ಕ್ ಪಾವ್ಲಿ.

1761 ಇಸ್ವೆಂತ್ ಹೈದರಾಲಿ ಪ್ರವರ್ಧಮಾನಾಕ್ ಆಯಿಲ್ಲೊ. ಮೈಸೂರ್ ಸಾಮ್ರಾಜ್ಯ್ ತಾಚ್ಯಾ ಹಾತಿಂ ಪಡ್ತಚ್ ತಾಚೊ ದೊಳೊ ಬಿದ್ನೂರ್ ಆನಿ ಮಂಗ್ಳುರಾಚೆರ್ ಪಡ್ಲೊ. ಮೈಸೂರ್ ಪ್ರಾಂತ್ಯ್ ಮುಸ್ಲಿಮಾಂಚ್ಯಾ ಹಾತಿಂ ಪಡ್‍ಲ್ಲೆಂ ಆಯ್ಕೊನ್ ಮಂಗ್ಳುರಾಂತ್ಲೆ ಥೊಡೆ ಮಂಥನ್ ಕುಳ್ವಾರಾಚೆ ಕ್ರಿಸ್ತಾಂವ್ ಆಕಾಂತ್ಲೆ. ಹೈದರಾಲಿನ್ 1763 ಇಸ್ವೆಂತ್ ಬಿದ್ನೂರ್ ಕೊಟೆಂ ಸ್ವಾಧೀನ್ ಕೆಲೆಂ. (ತಶೆಂ ಕೆಳದಿ ಸಾಮ್ರಾಜ್ಯ್ ಅಂತ್ಯ್ ಜಾಲೆಂ). ಹ್ಯಾ ಕಾಳಾರ್ ಬ್ರಿಟಿಷ್ ಮಂಗ್ಳುರಾಕ್ ಆಯಿಲ್ಲೆ. ಭಿಂಯೆಲ್ಲ್ಯಾ ಕ್ರಿಸ್ತಾಂವ್ ಕುಳ್ವಾರಾಂನಿ ತಾಂಚೊ ಸಾಂಗಾತ್ ಆಶೆಲೊ.

ಹೈದರಾಲಿನ್ ಮಂಗ್ಳುರ್ ಸ್ವಾಧೀನ್ ಕೆಲೆಂ. ಥೊಡ್ಯಾ ಕ್ರಿಸ್ತಾಂವಾಂನಿ ತಶೆಂ ಹಾಂಗಾ ಸಾಸೆರ್ದೊತ್ ಜಾವ್ನಾಸ್‍ಲ್ಲ್ಯಾ ಪುಡ್ತುಗೆಜ್ ಯಾಜಕಾಂನಿ ಬ್ರಿಟಿಷಾಂಕ್ ಮಜತ್ ದಿಲಿ ಮ್ಹಣ್ ಕಳೊನ್ ಹೈದರಾಲಿನ್ ವಿಚಾರಣ್ ಕೆಲೆಂ. ಪುಣ್ ಹೈದರಾಲಿ ಸಮಾಧಾನಿ ಮನಿಸ್ ಆನಿ ಫರಂಗಿಪೇಟ್ ಮೋಂತೆ ಮರಿಯಾನೊಚೊ ಪಾದ್ರ್ ಜೋಕಿಂ ಮಿರಾಂದಾಚೊ ಈಷ್ಟ್ ಜಾವ್ನಾಸ್‍ಲ್ಲ್ಯಾನ್ ತಾಣೆಂ ಯಾಜಕ್ ಆನಿ ಹೆರ್ ಕ್ರಿಸ್ತಾಂವಾಂಕ್ ಸುಟ್ಕಾ ದಿಲಿ, ಸವೆಂ ಚತ್ರಾಯ್‍ಯೀ ದಿಲಿ.

ಪುಣ್ ಹೈದರಾಲಿ ಸಂಗಿಂ ಆಸ್‍ಲ್ಲ್ಯಾ ತಾಚ್ಯಾ ಪುತಾನ್, ಟಿಪ್ಪುನ್, ಆಪ್ಲ್ಯಾ ತರ್‍ನ್ಯಾ ಮತಿಂತ್ ವಾಯ್ಟ್ ಚಿಂತ್ಲೆಂ. ತಾಕಾ ಕ್ರಿಸ್ತಾಂವಾಂಚೆರ್ ತಾತ್ಸಾರ್ ಆನಿ ಹಗೆಂ ಉದೆಲೆಂ. ಹೆಂಚ್ ವಾಡೊನ್ ಉಪ್ರಾಂತ್, ಬಾಪಾಯ್ಚ್ಯಾ ಮರ್ಣಾ ಉಪ್ರಾಂತ್ ರಾಜ್ವಟ್ಕೆಚ್ ಚಡ್ತಚ್ ಟಿಪ್ಪುನ್ ಕ್ರಿಸ್ತಾಂವಾಂಚೆರ್ ಬಂದಡ್ ಪಾಚಾರ್ಲಿ ಆನಿ ಕ್ರಿಸ್ತಾಂವಾಂಕ್ ಕುಡಾಂವ್ಕ್ ಫರ್ಮಾಯ್ಲೆಂ. ಹಿ ಜಾಂವ್ಕ್ ಪಾವ್ಲಿ ಕರಾಳ್ ಚರಿತ್ರಾ, ಕೆನರಾ ಕ್ರಿಸ್ತಾಂವಾಂಚಿ.

ಟಿಪ್ಪುಚ್ಯಾ ಬಂದಡೆ ವರ್ವಿಂ, 1784 ಇಸ್ವೆಚ್ಯಾ ಫೆಬ್ರವರಿಚ್ಯಾ 25 ತಾರಿಕೆರ್, ಸಿಂಜಿಚ್ಯಾ ಬುಧ್ವಾರಾ, ಕೆನರಾ ಆನಿ ಭೊಂವ್ತೊಣಿಚ್ಯಾ ಪ್ರದೇಶಾಂನಿ ಇಗರ್ಜೆಂತ್ ಜಮ್‍ಲ್ಲ್ಯಾ ಸರ್ವ್ ಕ್ರಿಸ್ತಾಂವಾಂಕ್ ಕುಡಾಯ್ಲೆಂ. ಪುಣ್, ಸಕ್ಕಡ್ ಪಾದ್ರಿಂಕ್ ಪಯ್ಲೆಂಚ್ ಖಬರ್ ಮೆಳ್‍ಲ್ಲ್ಯಾನ್ ತೆ ನಪಂಯ್ಚ್ ಜಾಲ್ಲೆ (ತಾಂಕಾಂ ಗಡೀಪಾರ್ ಕೆಲ್ಲೆಂ ಮ್ಹಣ್ತಾತ್). ಮುಗ್ಧ್ ಲೋಕ್ ಹ್ಯಾ ಕಸಲ್ಯಾಚಿಯೀ ಖಬರ್ ನಾಸ್ತಾನಾ, ಅಮಾನುಷ್ ಸೊಜೆರಾಂಚ್ಯಾ ಹಾತಿಂ ಸಾಂಪಡ್ಲೊ.

ಭೋವ್ ಥೊಡ್ಯಾಂಕ್ ಸೊಡ್ನ್ ಹೆರ್ ಸಕ್ಕಡ್ ಸಾಂಪಡ್ಲೆ, ಕ್ರೂರ್ ಹಿಂಸಾ ಜೊಡುಂಕ್ ಪಾವ್ಲೆ. ವಾಟೆರ್ ಜಾಯ್ತೆ ಜಣ್ ಮೆಲೆ, ಸಬಾರ್ ಮುಸ್ಲಿಮ್ ಧರ್ಮಾಕ್ ಗೆಲೆ. ಸ್ತ್ರೀ-ಚಲಿಯಾಂಚೆರ್ ಅತ್ಯಾಚಾರ್ ಚಲ್ಲೊ. ರಗ್ತಾಚೊ ವ್ಹಾಳ್ ವ್ಹಾಳ್ಳೊ. ಬಂಧಿ ಜಾಲ್ಲ್ಯಾಂಕ್ ಶ್ರೀರಂಗಪಟ್ಟಣಾಂತ್ ಜೈಲಾಂತ್ ಫಿಚಾರ್ ಕೆಲೆಂ (ಕೈದ್ಯಾಂಕ್ ಕಠಿಣ್ ಕಾಮ್ ಕರುಂಕ್ ಲಾಯ್ತಾಲೆ).

26 ಇಗರ್ಜ್ಯೊ ಕೊಸ್ಳಾಯ್ಲ್ಯೊ; ಕ್ರಿಸ್ತಾಂವ್‍ಪಣ್ ದೆಸ್ವಾಟ್ಲೆಂ!

ತ್ಯಾ ವೆಳಿಂ ಆಖ್ಖ್ಯಾ ಪ್ರದೇಶಾಂತ್ 27 ಇಗರ್ಜ್ಯೊ ಆಸ್‍ಲ್ಲ್ಯೊ. 1568 ಇಸ್ವೆಂತ್ ಪಯ್ಲಿ ಇಗರ್ಜ್ ಸ್ಥಾಪನ್ ಜಾಲ್ಲಿ ಮಂಗ್ಳುರ್ಚ್ಯಾ ರುಜಾಂಯ್ತ್. ಅಶೆಂ ಮಲಬಾರ್ ಥಾವ್ನ್ ಕಾರ್‌ವಾರ್ ಪರ್ಯಾಂತ್ ಆನಿ ಘಾಟಾ ವಯ್ರ್ 27 ಇಗರ್ಜ್ಯೊ ಸ್ಥಾಪನ್ ಜಾಲ್ಲ್ಯೊ. ಹ್ಯೊ ಸರ್ವ್ ನಾಸ್ ಕರುಂಕ್ ಟಿಪ್ಪುನ್ ಫರ್ಮಾಯ್ಲೆಂ. ಹೊಸ್ಪೆಟ್‍ಚಿ ಇಗರ್ಜ್, ಸ್ಥಳೀಯ್ ತುಂಡುರಾಯ್ ಜಾವ್ನಾಸ್‍ಲ್ಲ್ಯಾ ಜೈನಾಂಚ್ಯಾ ಚೌಟ ಅರಸುಂಚ್ಯಾ ವಿನತೆನ್ ನಾಸ್ ಜಾಯ್ನಾಸ್ತಾನಾ ಉರ್ಲಿ. ತಾಚ್ಯಾ ಪ್ರದೇಶಾಂತ್ ಆಸ್‍ಲ್ಲೆ ಕ್ರಿಸ್ತಾಂವ್ ತಾಕಾ ನಿಷ್ಠಾವಂತ್, ಕುಶಲ್ ವಾವ್ರಾಡಿ ದೆಕುನ್ ತಾಣೆಂ ತಾಂಕಾಂ ರಾಕ್‍ಲ್ಲೆಂ.

1799ವ್ಯಾ ವರ್ಸಾ ಚವ್ತ್ಯಾ ಆಂಗ್ಲೋ-ಮೈಸೂರ್ ಝುಜಾಂತ್ ಟಿಪ್ಪು ಮರ್ತಚ್, ಬಂಧಿಂತ್ಲ್ಯಾ ಕ್ರಿಸ್ತಾಂವಾಂಕ್ ಸುಟ್ಕಾ ಲಾಭ್ಲಿ. ಲಗ್ಬಗ್ ಧಾ ಹಜಾರ್ ಕ್ರಿಸ್ತಾಂವ್ ವಾಂಚೊನ್ ಉರ್‌ಲ್ಲೆ. ತಾಂಚೆ ಪಯ್ಕಿ ಚಡಾವತ್ ಜಣ್ ಪಾಟಿಂ ಗಾಂವಾಕ್ ಪಾವ್ಲೆ. ಆಡಳ್ತೆಂ ಬ್ರಿಟಿಷಾಂಚ್ಯಾ ಹಾತಿಂ ಪಾವ್‍ಲ್ಲೆಂ ಜಾಲ್ಲ್ಯಾನ್ ಕ್ರಿಸ್ತಾಂವಾಂಕ್ ಜಾಯ್ತ್ಯಾ ಮಾಪಾನ್ ಆಧಾರ್ ಜಾಲೊ, ಹೆರಾಂಚ್ಯಾ ಹಾತಿಂ ಗೆಲ್ಲಿ ಆಸ್ತ್-ಜಮೀನ್ ಜಾಯ್ತ್ಯಾ ಮಾಪಾನ್ ಪಾಟಿಂ ಮೆಳ್ಳಿ.

ಭಾವಾಡ್ತಿ ಲೊಕಾನ್ ಪರತ್ ಕ್ರಿಸ್ತಾಂವ್‍ಪಣ್ ಸ್ಥಾಪನ್ ಕೆಲೆಂ

ಉಪ್ರಾಂತ್ ಧರ್ಣಿಕ್ ಶೆವ್ಟಲ್ಲೆಂ ಕ್ರಿಸ್ತಾಂವ್‍ಪಣ್ ಹ್ಯಾ ಮಾತಿಯೆಂತ್ ತಾಣಿಂ ಪುನರ್ ಸ್ಥಾಪಿತ್ ಕೆಲೆಂ. ಸವ್ಕಾಸ್, ಆದ್ಲೆ ದೀಸ್ ಪಾಟಿಂ ಆಯ್ಲೆ. ನವ್ಯೊ ಇಗರ್ಜ್ಯೊ ತಾಣಿಂ ಬಾಂಧ್ಲ್ಯೊ ಆನಿ ಕ್ರಿಸ್ತಾಂವ್ ಧರ್ಮ್ ಭರಾನ್ ವಾಡ್ಲೊ. ಹ್ಯಾ ಮಾಲ್ಗಡ್ಯಾಂಚ್ಯಾ ಮ್ಹಿನತೆಚೊ, ಕಷ್ಟಾಂ, ತ್ಯಾಗ್, ಬಲಿದಾನ್ ಆನಿ ದೃಢ್ ಭಾವಾಡ್ತಾಚೊ ಫಳ್ ಜಾವ್ನ್ ಆಜ್ ಕೆನರಾ ಕ್ರಿಸ್ತಾಂವ್ ಸಮುದಾಯ್ ಸಂಸಾರ್‌ಭರ್ ಫಾಮಾದ್ ಜಾಲಾ. ಗಾಂವ್-ಪರ್ಗಾಂವಾಂತ್ ಮಂಗ್ಳುರಿ ಕೊಂಕ್ಣಿ ಕಥೊಲಿಕ್ ಪರ್ಜಳೊನ್ ಆಸಾತ್.

ಅಶೆಂ, ಮುಳಾನ್ ಹಿಂದೂ-ಸಾರಸ್ವತ್ ಜಾವ್ನಾಸ್‍ಲ್ಲೆ ಆಮ್ಚೆ ಪುರ್ವಜ್ ಉಪ್ರಾಂತ್ ಕ್ರಿಸ್ತಾಂವ್ ಜಾವ್ನ್, ಗೊಂಯಾಂತ್ಲ್ಯಾ ಯೆಮ್ಕೊಂಡಾಂತ್ಲೆಂ ಬಚಾವ್ ಜಾಂವ್ಚ್ಯಾಕ್ ಕೆನರಾಕ್ ಆಯಿಲ್ಲೆ. ಹಾಂಗಾ ಶೆಕ್ಡೆಭರ್ ಸಮೃದ್ಧೆಚೆಂ ಜಿವಿತ್ ಆಪ್ಣಾಯ್ತಚ್ ಪರತ್ ಆನ್ಯೇಕಾ ಯೆಮ್ಕೊಂಡಾಚ್ಯಾ ಉಜ್ಯಾಂತ್ಲ್ಯಾನ್ ತೆ ಪಾಶಾರ್ ಜಾಲೆ. ಕಠಿಣ್ ಧಖೊ-ಜಖಂ ಭೊಗ್ಲಿ ತರೀ ಪರತ್ ಸಮೃದ್ಧೆಚೆಂ ಜಿವಿತ್ ಫಾವೊ ಜಾಲೆಂ. ಹಿ ಜಾವ್ನಾಸ್‍ಲ್ಲಿ ಆಮ್ಚ್ಯಾ ಸಮುದಾಯಾಚ್ಯಾ ಲೊಕಾಚಿ ಚರಿತ್ರಾ.

ಫಕತ್ ವಿದೇಶೀ ಮಾಡ್ತಿರಾಂಕ್ ನಮಾನ್, ಆಮ್ಚ್ಯಾಂಚ್ಯಾ ರಗ್ತಾಕ್ ನಾ ಮಾನ್?

ಐತಿಹಾಸಿಕ್ ‘2018’: ಪಯ್ಲಿ ಇಗರ್ಜ್, ನವಿ ಇಗರ್ಜ್ ಆನಿ ನವೊ ಗೊವ್ಳಿ!

ಚರಿತ್ರಾ ಆನಿ ಪಯ್ಣ್: ಬಿದ್ನೂರ್ ಕೊಟೆಂ ಖಂಯ್ ಆಸಾ ಜಾಣಾಂತ್‍ವೇ?